بررسی جامعه شناسی رمان کلیدر محمود دولت آبادی

ادبیات آینه ی تمام نمای یک ملّت و هر اثر ادبی نشانی از یک دوره ی تاریخی دارد،کتاب های بزرگ داستانی از مهم ترین منابع برای تحقیقات اجتماعی، روانشناسی و تاریخی است.که در این میان بررسی جامعه شناسی ادبیات می تواند دین خود را کامل کند. جامعه شناسی ادبیات یک دانش میان رشته ای است و بیان گر ارتباط ادبیّات با عناصر اجتماعی . این رشته در اواخر قرن نوزدهم با بزرگانی چون لوکاچ ،گلدمن و ...شکل گرفت و با ترجمه های پوینده به ایرانیان معرفی شد. عمده کار این رشته بررسی متون از منظر جامعه شناسی نوین است. مسئله اصلی این تحقیق آن است که آیا می توان رمان کلیدر را تحلیلی جامعه شناختی کرد؟پاسخ به چرایی این تحلیل ،هدف نگارنده و چگونگی آن، مراحل پژوهش را نشان می دهد. محمود دولت آبادی به عنوان نویسنده ای که به مسائل اجتماعی بیش از همه نظر دارد با انعکاس مسائل جامعه و مردم مهم ترین دوره هایی از زندگی یک ملت را به تصویر کشیده است. نقش جامعه نیز در پدید آمدن آثار وی غیر قابل انکار می باشد. با بررسی رمان ده جلدی کلیدر می توان به صحت ادّعا ی جامعه شناسی ادبیّات که به نقش جامعه و گروههای اجتماعی در خلق آثار ادبی به صورت چشمگیری تأ کید دارند. تحقیق حاضر به روش ساختار گرایی تکوینی «لوسین گلدمن » مورد بررسی قرار گرفته است.تا در نتیجه همخوانی میان آثار نویسنده و گروه فکری منتسب بدان آشکار گردد. ثمره پژوهش نگارنده عبارت است از این که ساختار درونی اثر تا حدّ زیادی بازنمود ساختاری جامعه است. دیگر آن که جهان بینی حاکم بر اثر جهان بینی طبقه رعیت است که نویسنده متعلق به این طبقه است.و همین طبقه است که بنابر نظر گلدمن خالق اصلی رمان محسوب می شود . نقش نویسنده و انسجام بخشیدن به گرایش های این طبقه به صورت تخیلّی است.